Een woordje uitleg over de kenmerken van borderline persoonlijkheidsstoornis

Wat is borderline persoonlijkheidsstoornis en wat zijn de kenmerken ervan?

Aan de hand van welke kenmerken kan je nu weten of iemand borderline persoonlijkheidsstoornis heeft of niet?  

Borderline betekent dat men op de grens leeft tussen neurose en psychose. Men heeft in de psychiatrie negen kenmerken opgesteld die typerend zijn voor mensen die op die grens leven en die dus kunnen in aanmerking komen voor borderline. Men stelt dat als vijf van de negen kenmerken expliciet aanwezig zijn, men kan spreken van borderline.

Het is echter niet eenvoudig om enerzijds die kenmerken te herkennen, en anderzijds om die kenmerken als borderline te gaan beoordelen. Iedereen maakt wel al eens de kenmerken mee, maar dat betekent uiteraard nog niet dat men dan borderline heeft. Zo heeft iedereen al eens een wisselend humeur; maar dat betekent daarom nog niet dat iedereen dan borderline heeft. De kenmerken van borderline zullen bij de ene persoon ook meer uitgesproken aanwezig zijn dan bij de andere.  

De negen kenmerken die typerend zijn voor borderline persoonlijkheidsstoornis

Volgende kenmerken gebruikt men om bij een patiënt na te gaan of die al dan niet borderline persoonlijkheidsstoornis heeft:

1. Verlatingsangst. Een borderliner zal altijd met de schrik lopen dat hij/zij door de partner zal verlaten worden. Men zal hier dan ook alles aan doen om dit te voorkomen. Dit kan gaan van enerzijds de partner krampachtig te gaan opeisen tot anderzijds zelf een einde maken aan de relatie.

2. Veel wisselende relaties. Het kan hier dan zowel om vriendschapsrelaties gaan als om liefdesrelaties. Binnen die relaties ondervindt men dan ook vaak dat de overgang van idealiseren naar verafschuwen zeer abrupt kan verlopen.

3. Een laag zelfbeeld.  Iemand met borderline heeft doorgaans een laag zelfbeeld. Het feit dat relaties zo vlug kunnen wisselen, versterkt dit gevoel vaak.

4. Zelfmoordneigingen: mensen met borderline hebben vaak zelfmoordgedachten en ondernemen ook vaak zelfmoordpogingen. Ook zichzelf verwonden door in de armen te krassen of sigaretten op de huid uit te doven gebeurt vaak.

5. Wisselende stemmingen. Een borderliner denkt zwart-wit. Iets of iemand is ofwel zeer goed ofwel zeer slecht. De overgang van zeer positief denken naar zeer negatief denken (of omgekeerd) verloopt doorgaans zeer vlug.

6. Een gevoel van leegte. Mensen met borderline voelen zich vaak leeg en zinloos. Zij hebben het gevoel dat er voor hen geen toekomst is weggelegd en dat zij geen perspectieven hebben.

7. Plotse woede aanvallen: iemand met borderline kan plots, zonder echt aanwijsbare reden, heel woedend tot zelfs agressief worden.

8. Een gevoel van paranoia treedt vaak op in geval van stress. Soms gaat men in dergelijke situaties zich ook gaan afzonderen en lijkt het alsof de persoon niet meer in de situatie betrokken is.

9. Impulsiviteit is ook een belangrijk kenmerk van borderline. Deze impulsiviteit kan zowel op het vlak van geldverkwisting zijn, als op het vlak van seksuele relaties, roekeloos gedrag in het verkeer en zo meer.

En hoe ga je om met iemand met een borderline persoonlijkheidsstoornis?

Als je deze kenmerken van borderline persoonlijkheidsstoornis ervaart bij iemand uit uw onmiddellijke omgeving, dan zal u over eieren moeten lopen om de relatie met die persoon in stand te houden.  Probeer de persoon ervan te overtuigen dat hij/zij professionele hulp nodig heeft; probeer de persoon in kwestie graag te blijven zien en blijf er om bezorgd.  Vergeet echter niet dat u zelf ook een eigen leven hebt en probeer er voor te zorgen dat u er zelf niet onderdoor gaat.